Notariat w Polsce

Zadaniem notariatu w Polsce jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego i jego zgodności z obowiązującym prawem.

Notariat w Polsce zorganizowany jest w ramach samorządu zawodowego. Wykonywanie zawodu notariusza i organizację samorządu notarialnego, reguluje ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie.

W zakresie wykonywanych uprawnień notariusz działa jako osoba zaufania publicznego i korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Na notariuszu ciążą również obowiązki o charakterze publicznoprawnym, gdyż w zakresie określonym przepisami szczególnymi pobiera i odprowadza podatki oraz opłaty sądowe. Okoliczności związane z dokonywanymi czynnościami notarialnymi są objęte tajemnicą notarialną, z której notariusz może być zwolniony w wyjątkowych sytuacjach.

Samorząd notarialny obejmuje izby notarialne i Krajową Radę Notarialną.

Izbę notarialną tworzą notariusze prowadzący kancelarie w okręgu sądu apelacyjnego. Na terenie Polski istnieje obecnie 11 izb notarialnych w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. Organami izby notarialnej są walne zgromadzenie notariuszy izby i rada izby notarialnej.

Krajowa Rada Notarialna jest reprezentantem notariatu.

Nadzór nad działalnością notariuszy i organami samorządu notarialnego sprawuje Minister Sprawiedliwości. Natomiast na obszarze właściwości izby notarialnej nadzór nad notariuszami wykonuje również rada izby. Izba Notarialna w Krakowie jest jedną z wyżej wymienionych izb notarialnych. Izba ta powstała w 1991 roku. Obejmuje obszar sądu apelacyjnego w Krakowie tj. województwo małopolskie i świętokrzyskie.

Aplikantem notarialnym może być osoba, która 1. posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich; 2. jest nieskazitelnego charakteru i daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu notariusza; 3. ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała pozytywną ocenę z egzaminu wstępnego. Wpis na listę aplikantów notarialnych następuje na podstawie uchwały rady izby notarialnej. Aplikacja notarialna rozpoczyna się 1 stycznia każdego roku, trwa 2 lata i 6 miesięcy i polega na zaznajomieniu się aplikanta z całokształtem pracy notariusza oraz, w ramach szkolenia, z czynnościami sądów w sprawach cywilnych, gospodarczych i wieczystoksięgowych. Asesorem notarialnym może być osoba, która zdała egzamin notarialny i przedstawi oświadczenie notariusza o gotowości zawarcia z nią umowy o pracę. Asesora notarialnego powołuje Minister Sprawiedliwości na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej. Asesor notarialny może pełnić funkcję zastępcy notariusza i w tym zakresie dokonywać czynności notarialnych.